مطالعات اجتماعی هشتم: فعالیت صفحه 82
1- چرا در بین سه سلسله ترک تبار، سلجوقیان اهمیت بیشتری در تاریخ ایران داشتند؟
برای اداره قلمرو وسیع خود از وزرای ایرانی بهره میبردند و بخاطر مدیریت این وزرا اوضاع اقتصادی و فرهنگی بهتر شده بود. این دوره به عصر وزیران بزرگ معروف است. در این دوره زبان فارسی رواج کامل یافت و بسیاری از پادشاهان سلجوقی در گسترش فرهنگ و تمدن ایرانی و سخن پارسی تشویق و ترغیب شعرا و نویسندگان پارسی زبان و گسترش فرهنگ و دانش کوششهای فراوانی کردند.
2- به طور گروهی و با همفکری یکدیگر کاربرگه شماره (8) غزنویان و سلجوقیان را در کلاس کامل کنید.
کاربرگه شماره (8)
غزنویان و سلجوقیان
1- به طور گروهی با مطالعه درس و توجه به نقشهها و نمودار خط زمان، جدول زیر را کامل کنید.
سوال: سلسله ها و اطلاعات درمورد آنها
جواب:
سلسله ها: غزنویان
بنیان گذار/ سلطان محمود غزنوی
شاهان مشهور/ سلطان محمود غزنوی، الپتکین
زمان و دوره ی حکومت/ از 350 تا 582 هجری قمری
محدوده و قامرو حکومت/ از شمال تا ماوراءالنهر و خوارزم، از غرب تا ری و اصفهان، از شرق تا دهلی مرکز هندوستان، از جنوب تا دریای عمان و اقیانوس هند
سلسله: سلجوقیان
بنیان گذار/ طغرل سلجوقی
شاهان مشهور/ آلب ارسلان، ملک شاه سلجوقی
زمان و دوره ی حکومت/ از 431 تا 590 هجری قمری
محدوده و قلمرو حکومت/ از شمال تا دریای سیاه و کاسپین، از غرب تا دریای مدیترانه، از شرق تا ماوراءالنهر، از جنوب تا دریای خلیج فارس و دریای عمان
رویدادهای مهم غزنویان:
- خارج کردن ری و اصفهان از تسلط ال بویه توسط سلطان محمود
- تسلط محمود غزنوی بر خراسان
- لشکر کشی های پیاپی سلطان محمود به هندوستان به عنوان جهاد در راه اسلام
- شکست سلطان مسعود غزنوی از طغرل سلجوقی و محدود شدن قلمرو غزنویان به مناطقی از شرق ایران و بخش هایی از هندوستان
رویدادهای مهم سلجوقیان:
- پیروزی آلب ارسلان بر امپراطور روم در جنگ ملازگرد
- شکست غزنویان در جنگ دندانقان و به تخت نشستن طغرل در نیشابور و ورود طغرل به بغداد و برانداختن حکومت آل بویه
- ضعف و انحطاط قدرت سلجوقیان پس از مرگ ملکشاه و خواجه نظامالملک نابودی کامل سلجوقیان توسط خوارزمشاهیان
- گسترش قلمرو سلجوقیان و افزایش قدرت آنها در دوران سلطنت ملکشاه و وزارت خواجه نظامالملک
2- همفکری کنید و با مقایسه قلمرو و رویدادهای مهم دوران غزنویان و سلجوقیان، بگویید کدامیک از این سلسلهها در تاریخ ایران، اهمیت بیشتری داشتهاند. چرا؟
سلجوقیان- زیرا از نظر قدرت و ثبات سیاسی و وسعت و فرهنگ و چه از نظر شرایط اقتصادی و اجتماعی و رشد و توسعه علم و دانش سرآمد حکومتهای ایران بعد از اسلام بودهاند.
مطالعات اجتماعی هشتم: فعالیت صفحه 82
3- چرا گردشگرانی که به ترکیه میروند، در این کشور آثار و بناهایی از دوره سلجوقیان مشاهده میکنند؟
زیرا ترکیه جزو امپراطوری روم شرقی بوده و در جنگ ملازگرد به تصرف سلجوقیان ایرانی درآمده و بناهایی همچون بناهای ایرانی ساخته شده است.