پیامهای آسمان هفتم: خودت را امتحان کن صفحه 140
1- عالمان چگونه مردم را از انحرافات نجات میدهند؟
زمانی که شیطان تلاش میکند که انسانها را از راه راست منحرف کند این عالمان هستند که مردم را از فریبهای شیطان آگاه میکنند.
2- بیشترین پیشرفتهای علمی مسلمانان در چه زمانی روی داده است؟ با یک مثال آن را توضیح دهید.
پیشرفتهای علمی مسلمانان همواره در زمانهایی روی داده است که در کنار توجه جدی به کسب علم و دانش از احکام دینی و تعالیم اسلامی غفلت نمیکردند. برای مثال میتوان به یکی از بزرگترین پیشرفتهای جهان در دوران امام جعفر صادق (ع) اشاره کرد که در محضر ایشان چهار هزار نفر به علم آموزی مشغول بودند و دانشمندان بزرگی چون جابربن حیان، پدر علم شیمی در این کلاسها حضور داشتند.
3- انجام کارها بدون دانش و بینش چه نتیجهای به دنبال دارد؟
دور شدن از مقصد نهایی و به بیراهه رفتن.
پیامهای آسمان هفتم: پیشنهاد صفحه 140
درباره زندگی و آثار علمی یکی از دانشمندان مسلمان تحقیق کنید و نتیجه آن را در کلاس بخوانید.
ابوعلی سینا، حکیم، فیلسوف، طبیب و دانشمند بزرگ ایرانی است که در ماه صفر سال ۳۷۰ هجری قمری در شهر بخارا متولد شد. این حکیم بزرگ در جهان غرب به نام Avicenna و با لقب «امیر پزشکان» شناخته شده است و علاوه بر شیخالرئیس، القاب دیگری همانند حجه الحق و شرف الملک هم به او دادهاند. ابوعلی سینا از همان آغاز کودکی استعداد عجیب و ویژهای در فراگرفتن علوم مختلف داشت و از آنجا که پدرش عبدالله برای تعلیم و تربیت او سخت تلاش میکرد و خانه او محل ملاقات دانشمندان مختلف بود، ابن سینا تا ۱۰ سالگی تمام قرآن و صرف و نحو را آموخت و پس از آن به یادگیری منطق و ریاضیات مشغول شد.
پدر ابوعلی سینا اهل بلخ بود و در زمان سلطنت «نوح دوم» که از پادشاهان سامانی به شمار میرفت، از بلخ به بخارا آمد و کارمند دارایی روستای خرمثین در بخارا شد. او از روستای افشنه که در نزدیکی خرمثین قرار داشت، با دختری به نام ستاره ازدواج کرد و نام اولین فرزندش را حسین گذاشت که همان ابوعلی سینا است و پنج سال پس از او، برادر کوچکترش به نام محمود به دنیا آمد. ابن سینا حافظه و هوشی شگفتانگیز و خارقالعاده داشت، تا جایی که در سن ۱۴ سالگی از معلم خود پیشی گرفت؛ به همین خاطر همه مجذوب هوش او میشدند.
ابن سینا علم منطق را از استادش ابوعبدالله ناتلی آموخت و طبیعیات، مابعدالطبیعه و علم طب را را نزد استادش ابوسهیل مسیحی فراگرفت. او در جوانی امیر نوح سامانی را از یک بیماری سخت نجات داد و به همین خاطر امیر به او اجازه داد که از کتابخانه باشکوهی که مخصوص شاهزادگان سامانی بود، استفاده کند. ابو علی سینا هنگامی که به سن ۱۸ سالگی رسید، دیگر احتیاج به فراگیری هیچ علمی نداشت؛ زیرا در همه علوم زمان خود استاد بود و تنها برای درک آموختههای خود تلاش میکرد.
ابوعلی سینا زمانی که ۲۲ سال داشت، پدر خود را از دست داد. او پس از مرگ پدرش، با دشواریهای زیادی روبهرو شد و زندگی پر فراز و نشیبی را تجربه کرد. ابن سینا بیشتر عمر خود را در مسافرتهای طولانی از شهری به شهر دیگر گذراند و حوادث زیادی همانند سرگردانی در کویر و گم شدن در بیابان را تجربه کرد. وی بهدلیل آشفتگی اوضاع سیاسی در ماوراء النهر به ناچار بخارا را به مقصد جرجانیه و سپس گرگان ترک کرد.
یکی از آرزوهای ابوعلی سینا ملاقات با قابوس بن وشمگیر (حامی نامدار علم و ادب) در جرجان بود؛ اما زمانی که به جرجان رسید، او از دنیا رفته بود و همین مسئله چندین سال ابن سینا را گوشهگیر کرد، تا اینکه در سال ۴۰۵ و ۴۰۶ هجری قمری عازم ری شد. او چند سالی از عمر خود را در یک روستای دور افتاده زندگی کرد و یک مدت هم بهسمت وزارت سلطان دست یافت و در دربار زندگی کرد؛ اما متهم به خیانت در وزارت شد و حبس در زندان حکومت را هم گذراند. سپس مخفیانه از زندان فرار کرد و بهسمت اصفهان رفت.
ابوعلی سینا در طی مدت زندگانی خود دچار سختیهای بسیاری شد و امرار معاش او به واسطه مهارت در علوم مختلف بهویژه طبابت تامین میشد. ابوعلی سینا در طول زندگی خود کتابهای متعددی نوشت و حتی به ساخت رصدخانه هم پرداخت.
حکیم ابن سینا ۴۵۰ کتاب در زمینههای گوناگون نوشته است که تعداد زیادی از آنها به مباحث پزشکی، حکمت و فلسفه مربوط میشود. از آنجا که در آن دوره، عربی زبان رایج آثار علمی بود، ابن سینا و سایر دانشمندان ایرانی آن زمان هم، اکثر کتابهای خود را به زبان عربی مینوشتند؛ اما بعدها برخی از این آثار به زبانهای دیگر از جمله فارسی ترجمه شد.
جالب است بدانید که او تنها حکیمی است که تمام آثارش باقی مانده و بسیاری از آنها به چاپ رسیده است. ابن سینا نویسنده کتاب شفا (یک دانشنامه علمی و فلسفی جامع) بوده و کتاب القانون فی الطب که یکی از معروفترین آثار تاریخ پزشکی است هم از آثار این دانشمند بزرگ به شمار میرود. بهطور کلی، از جمله مهمترین آثار ابن سینا میتوان به شفا، قانون فی الطب، الاشارات و التنبیهات فی المنطق والحکمه و بسیاری رسالههای دیگر فارسی و عربی اشاره کرد.
ابوعلی سینا در ادبیات فارسی تبحر خاصی داشت و بیش از ۲۰ اثر فارسی به او منسوب است که از جمله مهمترین آنها میتوان به انتساب دانشنامه علائی و رساله نبض اشاره کرد، البته کتابهای فارسی دیگری همانند کنوزالمعزمین، ظفرنامه، حکمه الموت، رساله نفس، رساله معراجیه، المبدا المعاد، اثبات النبوه، علل تسلسل موجودات، رساله جودیه، معیارالعقول، رساله عشق، حل شکلات معینه، رساله اکسیر، رساله در منطق، رساله در اقسام نفوس، فی تشریح الاعضا، رساله در معرفت سموم و علم پیشین و برین هم از وی وجود دارد.
از ویژگیهای ابن سینا در پزشکی، مشاهدات بالینی او درباره بیماریهای گوناگون است که از جمله مهمترین آنها میتوان به ناراحتیهای پوستی، بیماریهای ریوی، اختلالهای اعصاب و انواع دیوانگیها اشاره کرد.